Thực hiện đề án “Bảo quản và Phát huy giá trị Mộc bản triều Nguyễn – Di sản tư liệu thế giới”, Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước đã phối hợp với Viện nghiên cứu Công nghiệp rừng tiến hành nghiên cứu quy trình xử lý cứng hóa Mộc bản triều Nguyễn bị mủn mục.
Xử lý hóa chất và điền đầy bề mặt mộc bản
Năm 2020, kết quả đề tài “Nghiên cứu, thử nghiệm, đề xuất các giải pháp xử lý Mộc bản triều Nguyễn bị mục ải” được Hội đồng nghiệm thu chất lượng của Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước thông qua.
Tính đến nay, hơn 1.300 tấm mộc bản đã được xử lý theo đúng quy trình nghiên cứu, trong đó chủ yếu sử dụng hóa chất Paraloid B72 để khắc phục tình trạng mục ải của tài liệu. Phương pháp này đã được áp dụng tại nhiều nước phát triển như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp… Ngoài khả năng tăng cường tính chất đàn hồi cho gỗ, một số ưu điểm chính của Paraloid B72 là có độ bền hóa học cao, không bị oxy hóa, do không tan trong nước nên không hút ẩm, không bị rửa trôi, chống chịu được vi sinh vật và có thể được loại bỏ khỏi hiện vật sau quá trình xử lý. Do vậy, Paraloid B72 được sử dụng phổ biến trong ngành bảo tồn và phục chế đồ gỗ.
Mộc bản đang được hong khô trong tủ hút
Việc xử lý cứng hóa Mộc bản triều Nguyễn đã giúp giảm thiểu tình trạng suy thoái của mộc bản, tăng cường độ cứng vững chắc của gỗ, nhằm kéo dài tuổi thọ cho tài liệu. Bên cạnh đó, việc ghép nối các mảnh vỡ mộc bản được thực hiện dễ dàng, giúp khôi phục những nét chữ điêu khắc, phục hồi và bổ sung thông tin vào cơ sở dữ liệu tài liệu Mộc bản triều Nguyễn còn thiếu.
Thông qua việc xử lý tài liệu mộc bản bị mục ải đã góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc bảo tồn bền vững các giá trị di sản do cha ông để lại.
Lại Ngọc