Hôm nay – 27/8, trong những ngày tháng Tám lịch sử, trong niềm tự hào của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân hướng đến kỷ niệm 80 năm ngày Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Bộ Nội vụ long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Bộ Nội vụ (28/8/1945 – 28/8/2025) và Đại hội Thi đua yêu nước Bộ Nội vụ lần thứ I (2025 – 2030). Tại buổi lễ, Bộ Nội vụ sẽ vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng Nhất do lãnh đạo Đảng, Nhà nước trao tặng.
Ngược dòng lịch sử cách đây 80 năm, Thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 đã đập tan chính quyền đế quốc và phong kiến tay sai thống trị gần một trăm năm, mở ra bước ngoặt lớn của cách mạng, đưa dân tộc Việt Nam bước kỷ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với Chủ nghĩa xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đồng chí Võ Nguyên Giáp – Bộ trưởng Bộ Nội vụ đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Ngày 28/8/1945, theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban Dân tộc Giải phóng được cải tổ thành Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và ra Tuyên cáo. Chính phủ lâm thời có 15 vị Bộ trưởng do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Cơ cấu Chính phủ gồm 13 bộ, trong đó có Bộ Nội vụ và Bộ Lao động là 2 bộ đầu tiên được thành lập sau thành công của Cách mạng tháng Tám. Như vậy, ngày 28/8/1945 đã đi vào lịch sử, là ngày khai sinh ra Bộ Nội vụ và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội. Ngay từ khi thành lập, Bộ Nội vụ và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (với nhiều tên gọi như Bộ Lao động, Bộ Cứu tế xã hội, Bộ Xã hội, Bộ Thương binh, cựu binh) đã thể hiện rõ tinh thần tiên phong, đặt nền móng cho nền hành chính của một quốc gia độc lập và thực hiện các chính sách xã hội. Các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức đã luôn giữ vững tinh thần tận tụy, phụng sự Tổ quốc và nhân dân, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Góp phần xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả
Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển, đặc biệt trong thời kỳ thống nhất, xây dựng xã hội chủ nghĩa trên cả nước và thực hiện công cuộc đổi mới từ năm 1975 đến nay, để góp phần xây dựng nền hành chính hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, rất nhiều nhiệm vụ quan trọng đã được Bộ, ngành Nội vụ triển khai thực hiện và đạt được những kết quả, thành tích to lớn:
Một là, tổ chức thực hiện thành công Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ CBCCVC (vượt mục tiêu giảm 10%). Điều đó, thể hiện quyết tâm chính trị và sự chỉ đạo quyết liệt, kiên quyết của Bộ để thực hiện và đạt mục tiêu đề ra đối với công việc hết sức quan trọng, phức tạp, nhạy cảm và tác động trực tiếp đến đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Hai là, tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 18-NQ/TW và Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị TW 6 khóa XII về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Theo đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt, kiên quyết, kiên trì thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện; sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) hoạt động không hiệu quả. Về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống hành chính nhà nước (tính đến tháng 12 năm 2024): Đối với tổ chức hành chính của Bộ, cơ quan ngang Bộ: đã giảm được 17 tổng cục và tổ chức tương đương Tổng cục, giảm 10 cục thuộc tổng cục và thuộc Bộ, giảm 144 vụ/ban thuộc tổng cục và thuộc Bộ, cơ bản giảm phòng trong Vụ (không tính Bộ Công an và Bộ Quốc Phòng); Đối với địa phương: đã giảm được 13 Sở và tương đương, giảm 2.590 phòng và tương đương thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện; Về đơn vị sự nghiệp công lập: đến hết năm 2023 còn 46.540 đơn vị (giảm 8.149 đơn vị, tương ứng 15,13%).
Người lính đi đầu và hoàn thành trọng trách lịch sử
Đặc biệt năm 2025, thực hiện cách mạng tinh gọn bộ máy nhà nước, Bộ đã tập trung cao độ tham mưu Ban Chỉ đạo của Chính phủ thực hiện phương án sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ theo tinh thần chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương với khối lượng công việc lớn chưa từng có. Tổ chức bộ máy Chính phủ khóa XV và khóa XVI (nhiệm kỳ 2026-2030) được tinh gọn còn 14 Bộ, 03 cơ quan ngang Bộ (giảm 04 Bộ và 01 cơ quan ngang Bộ); 05 cơ quan thuộc Chính phủ (giảm 03 cơ quan thuộc Chính phủ). Về tổ chức bên trong các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ: Giảm 13/13 (tương ứng giảm 100%) tổng cục và tổ chức tương đương; giảm 509 (tương ứng giảm 76,2%) cục và tổ chức tương đương; giảm 232 (tương ứng giảm 57,4%) vụ và tổ chức tương đương; giảm 3.377 (tương ứng giảm 93,8%) chi cục và tương đương chi cục; giảm 205 đơn vị sự nghiệp công lập (trong đó, sắp xếp giảm 81/204 ĐVSNCL trong cơ cấu tổ chức tại Nghị định của Chính phủ, tương ứng giảm 39,7%). Thực hiện Nghị định số 45/2025/NĐ-CP (tính đến ngày 30/3/2025) các địa phương đã giảm 345 cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (tương ứng giảm 29,1%), giảm 1.454 cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện (tương ứng giảm 17,5%). Khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp từ ngày 01/7/2025, thực hiện theo Nghị định số 150/2025/NĐ-CP, các địa phương dự kiến sẽ tiếp tục giảm 368 cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (tương ứng giảm 44,3% so với trước khi sáp nhập đơn vị hành chính); giảm 100% cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện và thành lập các phòng thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà kiểm tra việc vận hành chính quyền địa phương 2 cấp tại Lạng Sơn
Ba là, thực hiện có kết quả việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 và Kết luận số 48-KL/TW ngày 30/1/2023 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14 ngày 12/3/2019 và Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023; Nghị quyết số 32/NQ-CP ngày 14/5/2019 và Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30/7/2023 của Chính phủ. Thực hiện chỉ đạo theo Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đặt ra yêu cầu nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện), xây dựng phương án tiếp tục sắp xếp cấp xã phù hợp với mô hình tổ chức mới, định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh; Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025, nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã, thực hiện mô hình địa phương 2 cấp (tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể) bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”; … nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa 15 đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố. Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua và chính quyền địa phương ở các tỉnh, thành phố hình thành sau sắp xếp chính thức hoạt động từ ngày 1/7/2025. Theo đó, sau khi sắp xếp, cả nước giảm 6.714 đơn vị hành chính cấp xã, từ 10.035 xuống còn 3.321 đơn vị. Cụ thể, số lượng xã, phường, và đặc khu sau sắp xếp là 3.321 đơn vị, bao gồm 2.636 xã, 672 phường và 13 đặc khu. Tỷ lệ giảm là 66,91% so với trước khi sắp xếp. Việc sắp xếp này nhằm mục tiêu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp cơ sở. Ngày 16 tháng 6 năm 2025, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), đánh dấu một sự thay đổi quan trọng trong cấu trúc chính quyền địa phương của Việt Nam. Luật này chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp (tỉnh, huyện, xã) sang hai cấp (tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương và xã/phường/đặc khu trực thuộc). Ngày 1/7/2025, 34 tỉnh, thành phố trong cả nước đã chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là mô hình chính quyền mới lần đầu tiên xuất hiện trong lịch sử Việt Nam, được cho là phù hợp với xu thế quốc tế, mang tính hiện đại và hướng đến hiệu quả quản trị cao hơn.
Bốn là, nỗ lực, quyết tâm xây dựng nền công vụ chuyên nghiệp, năng động, trách nhiệm và hiệu quả; chú trọng đổi mới đánh giá, xếp loại và xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức; khuyến khích tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; phân cấp, phân quyền triệt để trong tuyển dụng, đổi mới nâng ngạch công chức, bỏ thi và thực hiện xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức nhằm giảm gánh nặng về thủ tục, quy trình, được sự đồng tình, thống nhất cao của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Luật Cán bộ, công chức số 80/2025/QH15 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) đã bổ sung, sửa đổi một số nội dung mới nhằm thể hiện rõ quyết tâm xây dựng một nền công vụ minh bạch, trách nhiệm: liên thông cán bộ, công chức cấp xã với cấp tỉnh, thống nhất một chế độ công vụ từ Trung ương đến cấp xã; chuyển đổi phương thức quản lý cán bộ, công chức theo vị trí việc làm; thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao; đánh giá, xếp loại công chức bằng các tiêu chí cụ thể gắn với tiến độ, số lượng, chất lượng, của kết quả sản phẩm theo vị trí việc làm (KPI)…
Năm là, tích cực tham mưu cho Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020; 2021- 2030, trong đó tập trung thực hiện 04 nội dung cơ bản gồm: Cải cách thể chế, trọng tâm là thủ tục hành chính; Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; Cải cách tài chính công và Hiện đại hóa nền hành chính nhà nước. Một trong những điểm nổi bật trong công tác cải cách hành chính là đã ban hành và thực hiện có hiệu quả Bộ chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX, SIPAS). Để tạo sự bứt phá về cải cách thủ tục hành chính và triển khai xây dựng Chính phủ điện tử, với trách nhiệm là cơ quan thường trực về cải cách hành chính, Bộ đã tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo CCHC của Chính phủ có những chỉ đạo quyết liệt, kịp thời, toàn diện về cải cách thủ tục hành chính.
Sáu là, chủ trì tham mưu, trình Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội; trình Trung ương ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp; tham mưu Ban Chỉ đạo Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TW của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XI một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 và trình Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII ban hành Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.
Chính sách lao động – việc làm đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào
Bảy là, chính sách lao động – việc làm đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào, kể cả trong giai đoạn nền kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, đình trệ hay trong điều kiện bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19. Thể chế thị trường lao động từng bước được hoàn thiện, trở thành giải pháp cơ bản tạo việc làm bền vững. Chính sách việc làm không chỉ hỗ trợ người lao động có việc làm, mà còn từng bước tác động vào chuyển dịch cơ cấu lao động theo địa bàn, theo ngành; đồng thời hỗ trợ người lao động yếu thế tham gia có hiệu quả vào thị trường lao động; góp phần chuyển dịch lao động phi chính thức sang chính thức, hỗ trợ lao động phi chính thức, góp phần thích ứng với quá trình già hoá dân số, những xu hướng việc làm mới như việc làm xanh, việc làm công bằng… Triển khai nhiều chương trình và giải pháp tạo việc làm đồng bộ, tích cực, hiệu quả; hàng năm giải quyết việc làm cho 1,5-1,6 triệu người; tỷ lệ thất nghiệp chung duy trì ổn định ở mức dưới 3%, tỷ lệ thất nghiệp thành thị dưới 4%.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà thăm, tặng quà người có công tại Trung tâm điều dưỡng thương binh Thuận Thành, Bắc Ninh
Tám là, lĩnh vực bình đẳng giới ngày càng được sự chú trọng, quan tâm. Hệ thống văn bản pháp luật, chính sách tiếp tục được hoàn thiện theo hướng đảm bảo nguyên tắc bình đẳng giới. Các văn bản quy phạm pháp luật khi được xây dựng hoặc sửa đổi bổ sung đều được đánh giá tác động, thực hiện lồng ghép giới đối với những văn bản có vấn đề về giới. Bình đẳng giới bảo đảm thực chất hơn giữa nam và nữ, phụ nữ ngày càng có vai trò quan trọng, tầm ảnh hưởng lớn trong mọi mặt của đời sống xã hội. Chính vì vậy Việt Nam đã được đánh giá là một trong những quốc gia xóa bỏ khoảng cách giới nhanh nhất và là một trong những nước hoàn thành sớm Mục tiêu Thiên niên kỷ thứ 3 (MDG 3) về bình đẳng giới cũng như đang nỗ lực thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs)
Chín là, chính sách ưu đãi người có công với cách mạng đã được đặc biệt quan tâm và thực hiện có hiệu quả. Chuẩn hóa các điều kiện, tiêu chuẩn xem xét công nhận người có công với cách mạng theo đúng nguyên tắc chặt chẽ, thật sự xứng đáng, tôn vinh đúng đối tượng. Chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân được quy định thống nhất, rõ ràng; kịp thời bổ sung cả về đối tượng và chế độ thụ hưởng đối với người có công, thân nhân người có công với cách mạng; mức trợ cấp, phụ cấp ưu đãi người có công được điều chỉnh phù hợp với lộ trình điều chỉnh mức lương tối thiểu. Đến nay, xác nhận được trên 9,2 triệu người có công và thân nhân, có trên 1,2 triệu người đang hưởng ưu đãi hàng tháng; giai đoạn 2016-2020 đã cơ bản hỗ trợ dứt điểm đối với hộ người có công gặp khó khăn về nhà ở; 98,6% gia đình người có công có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của dân cư trên địa bàn; 99% xã phường làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ; giải quyết căn bản hồ sơ tồn đọng trong xác nhận người có công…
Hợp nhất Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Nội vụ thành Bộ Nội vụ
Vừa qua, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 18/NQ-TW về bổ sung, hoàn thiện phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, trong đó hợp nhất Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Nội vụ thành Bộ Nội vụ. Ngày 21/02/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 25/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nội vụ, vị trí, chức năng của Bộ Nội vụ được xác định là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về các ngành, lĩnh vực: Tổ chức hành chính, sự nghiệp nhà nước; tổ chức chính quyền địa phương; cán bộ, công chức, viên chức và công vụ; lao động, tiền lương, bảo hiểm xã hội; việc làm; an toàn, vệ sinh lao động; hội, quỹ xã hội, quỹ từ thiện, tổ chức phi chính phủ; người có công; thanh niên; bình đẳng giới; văn thư, lưu trữ nhà nước; thi đua, khen thưởng và quản lý nhà nước đối với các dịch vụ công thuộc ngành, lĩnh vực quản lý nhà nước của bộ theo quy định của pháp luật.
Từ điểm tựa, nền tảng vững chắc qua truyền thống lịch sử, văn hóa và thành tựu to lớn của hai bộ hợp nhất, với vị thế mới, Bộ Nội vụ, ngành Nội vụ đang bước sang bước ngoặt mới, có ý nghĩa to lớn để đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Nền hành chính cũng bước vào giai đoạn phát triển mới, đó là xây dựng nền hành chính “Phục vụ – Dân chủ – Chuyên nghiệp – Tinh gọn – Hiệu năng – Hiệu lực – Hiệu quả”.
Phương Nhung
Nguồn: Trang Thông tin Bộ Nội vụ