Tham gia Triển lãm Thành tựu Đất nước nhân dịp 80 năm Quốc khánh, Bộ Nội vụ giới thiệu loạt di sản tư liệu “có một không hai”, khẳng định vị thế là cơ quan vừa kiến tạo để Đất nước vươn mình, vừa đảm nhận vai trò lưu giữ ký ức của Đất nước.
Triển lãm “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc” tổ chức tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (xã Đông Anh, thành phố Hà Nội) nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.
Tọa lạc tại vị trí trang trọng, thuộc phân khu trung tâm “Kiến tạo để phát triển” trong Nhà triển lãm Kim Quy, không gian trưng bày của Bộ Nội vụ đang giới thiệu nhiều di sản tư liệu và bảo vật đặc biệt quý giá của quốc gia, giúp người dân có cơ hội tiếp cận ở cự ly gần các Di sản Tư liệu Thế giới và bảo vật quốc gia của Việt Nam.
Nổi bật trong số này là mộc bản Triều Nguyễn chứa đựng nội dung Vua Gia Long đặt Quốc hiệu “Việt Nam” vào năm 1804.
Phiên bản mộc bản Triều Nguyễn đang trưng bày trong không gian của Bộ Nội vụ tại Triển lãm Thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.
Từ khi dựng nước, nước ta đã trải qua nhiều lần đổi tên quốc hiệu. Mỗi lần đổi có một ý nghĩa khác nhau nhưng đều đánh một dấu mốc trọng đại trong lịch sử dân tộc. Khối mộc bản Triều Nguyễn hiện còn khắc ghi khá đầy đủ những thông tin về quốc hiệu và kinh đô của nước ta từ trước năm 1945. Mộc bản là những tài liệu đặc biệt quý hiếm của Việt Nam và thế giới, khắc ngược chữ Hán, Nôm trên gỗ để in ra thành sách, được dùng phổ biến trong thời kỳ phong kiến ở nước ta và đã được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu thế giới. Khối di sản này đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia IV.
| QUỐC HIỆU VIỆT NAM
Đặt quốc hiệu là Việt Nam. Ngày Đinh sửu, đem việc cáo Thái miếu. Lễ xong vua ngự ở điện nhận lễ chầu mừng. Xuống chiếu bố cáo trong ngoài. Chiếu rằng: “Đế vương dựng nước, trước phải trọng quốc hiệu để tỏ rõ nhất thống. Xét từ các đấng tiên thánh vương ta xây nền dấy nghiệp, mở đất Viêm bang, gồm cả đất đai từ Việt Thường về Nam, nhân đó lấy chữ Việt mà đặt tên nước. Hơn 200 năm, nối hòa thêm sáng, vững được nền thần thánh dõi truyền, giữ được vận trong ngoài yên lặng. Chợt đến giữa chừng, vận nước khó khăn, ta lấy mình nhỏ, lo dẹp giặc loạn, nên nay nhờ được phúc lớn, nối được nghiệp xưa, bờ cõi Giao Nam, đều vào bản tịch. Sau nghĩ tới mưu văn công võ, ở ngôi chính, chịu mệnh mới, nên định lấy ngày 17 tháng 2 năm nay, kính cáo Thái miếu, cải chính quốc hiệu là Việt Nam, để dựng nền lớn, truyền lâu xa. Phàm công việc nước ta việc gì quan hệ đến Quốc hiệu và thư từ báo cáo với nước ngoài, đều lấy Việt Nam làm tên nước, không được quen xưng hiệu cũ là An Nam nữa”. Lại hạ chiếu báo các nước Xiêm La, Lữ Tống và các thuộc quốc Chân Lạp, Vạn Tượng, khiến đều biết cả. Mộc bản sách Đại Nam thực lục chính biên Đệ nhất kỷ, quyển 23, mặt khắc 12,13. (Bản dịch Sách Đại nam thực lục, Viện sử học, NXB Giáo dục, năm 2002) |
Trong hành trình 80 năm qua, Bộ Nội vụ tự hào được kế thừa và phát huy một di sản vô cùng to lớn, được bồi tụ, vun đắp và trao truyền từ lớp lớp thế hệ đi trước.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà và các đại biểu từ Bộ Nội vụ nghe thuyết minh về nội dung của Mộc bản triều Nguyễn được giới thiệu tại không gian trưng bày của Bộ Nội vụ, sáng ngày 28/8/2025.
Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước – ông Đặng Thanh Tùng cho biết, với mỗi quốc gia, Quốc hiệu là tên chính thức được dùng trong quan hệ ngoại giao, pháp lý, thương mại… biểu thị tính chính thống của một vương triều hay Chính phủ.
Bên cạnh đó, quốc hiệu cũng thể hiện quốc thể, chủ quyền lãnh thổ, thể chế chính trị của một dân tộc trên trường quốc tế. Cùng với quốc hiệu, kinh đô cũng luôn được đặc biệt coi trọng là nơi trú đóng của chính quyền Trung ương, là nơi mà các hoàng đế và bá quan văn võ điều hành đất nước, tiếp đón, làm việc với các phái đoàn ngoại quốc.
Người dân tham quan và nghe giới thiệu về mộc bản Triều Nguyễn chứa đựng nội dung Vua Gia Long đặt Quốc hiệu “Việt Nam”.
Với chủ đề “Kiến tạo để Đất nước vươn mình” – không gian trưng bày của Bộ Nội vụ còn giới thiệu các di sản tư liệu và bảo vật quốc gia “có một không hai” khác, như một lời khẳng định về vai trò nền tảng và sứ mệnh của ngành Nội vụ – luôn đồng hành cùng sự phát triển của đất nước ngay từ những ngày đầu lập quốc, minh chứng sống động cho sự gắn kết hữu cơ giữa hiệu quả xây dựng nền hành chính nhà nước với tiến bộ, công bằng xã hội, luôn biết gìn giữ và trân trọng quá khứ, nỗ lực hiện tại và khát vọng cháy bỏng về tương lai.
Người dân tham quan và nghe giới thiệu về mộc bản Triều Nguyễn chứa đựng nội dung Vua Gia Long đặt Quốc hiệu “Việt Nam”.
Triển lãm Thành tựu Đất nước “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” đã khai mạc sáng 28/8/2025, có diện tích gần 260.000 m2, quy mô lớn nhất từ trước đến nay, quy tụ hơn 230 gian hàng đặc trưng của 34 tỉnh, thành phố, 28 bộ, ngành, cùng 106 doanh nghiệp nhà nước và tư nhân. Không gian trưng bày được thiết kế hiện đại, kết hợp hiện vật, hình ảnh, tư liệu lịch sử với công nghệ số, trình chiếu 3D mapping, thực tế ảo, hologram và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, mang đến trải nghiệm mới cho công chúng.
Triển lãm Thành tựu Đất nước “80 năm Hành trình Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” sẽ mở cửa miễn phí đến hết ngày 5/9/2025.
Nguyễn Thắng
Nguồn: Trang Thông tin Bộ Nội vụ